Αναγνωρίζοντας ότι η γνώση δεν είναι μονόδρομος, αλλά αντίθετα ότι είναι στο συμφέρον όλων να μοιραζόμαστε την τεχνογνωσία των υπαλλήλων μας, έχει ανθίσει το ενδιαφέρον μας γύρω από την αντίστροφη καθοδήγηση (reverse mentoring). Πιο συγκεκριμένα, είναι πλέον συνήθης πρακτική μία/ένας νεότερη/ος υπάλληλος να ενεργεί ως μέντορας για να μοιραστεί την τεχνογνωσία με μία/έναν παλαιότερη/ο, ανώτερη/ο συνάδελφο η/ο οποία/ος δρα σαν καθοδηγούμενη/ος. Στο πνεύμα της αντίστροφης καθοδήγησης υπάρχει ακόμα μια τάση που συναντάμε στους οργανισμούς, η αντίστροφη ηγεσία (reverse leadership), την οποία θα συζητήσουμε σε αυτό το άρθρο.
Συνήθως αναμένουμε να δούμε ηγετικές συμπεριφορές από άτομα που βρίσκονται σε επίσημα ηγετικούς ρόλους. Παρόλα αυτά, είναι πολύ πιθανό να έχουμε συναντήσει περιστατικά αντίστροφης ηγεσίας. Συμβαίνει όταν κάποιο άτομο που δεν έχει επίσημο ηγετικό ρόλο επιδεικνύει μεγάλη ηγετική ικανότητα. Για παράδειγμα, όταν ένας/μία εκπρόσωπος εξυπηρέτησης πελατών εμπνέει τις/ους συναδέλφους του/της μέσω της υποδειγματικής πελατοκεντρικής συμπεριφοράς του/της. Ή όταν κάποιο άτομο βελτιώνεται δραματικά μετά από εποικοδομητική καθοδήγηση από ένα άλλο μέλος της ομάδας, καταλήγοντας να βρίσκει λύσεις σε σημαντικά προβλήματα του οργανισμού.
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι η αντίστροφη ηγεσία δεν αντικαθιστά την τυπική ηγεσία. Ούτε είναι σημάδι ότι οι επίσημες/οι ηγέτιδες/ες σε έναν οργανισμό κάνουν κακή δουλειά. Το αντίθετο μάλιστα. Η ισχυρή ηγετική ικανότητα είναι πιο πιθανόν να εμφανιστεί σε χαμηλότερα επίπεδα στην ιεραρχία, εάν οι ανώτερες/οι ηγέτιδες/ες είναι οι ίδιες/οι πολύ αποτελεσματικές/οί στους ρόλους τους.
Ορισμένες/οι αντίστροφες/οι ηγέτιδες/ες είναι άνθρωποι που αρκούνται κυρίως στο να συνεισφέρουν, χωρίς απαραίτητα να επιδιώκουν τη διαχείριση μιας ομάδας. Άλλες/οι έχουν κάποιες ηγετικές ικανότητες, αλλά δεν έχουν κάποιο ζωτικό στοιχείο ηγεσίας, όπως η/ο επαγγελματίας πωλήσεων που διαπρέπει στη δημιουργία στρατηγικής, αλλά δεν έχει ακόμη τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη διαχείριση μιας ομάδας πωλήσεων. Αυτό που ίσως λείπει από πολλούς οργανισμούς, είναι η ικανότητα τους να μπορούν να αναγνωρίσουν, ή ακόμη και να καλλιεργήσουν τα ταλέντα των αντίστροφων αυτών ηγέτιδων/ηγετών, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να σταματήσουν να συνεισφέρουν στην επίλυση προβλημάτων, και να μην εκμεταλλεύονται όλες τους οι ικανότητες.
Στηριζόμενος πάνω σε έρευνα που πραγματοποίησε, ο Scott Edinger προτείνει πέντε χαρακτηριστικά που μας καταδεικνύουν τις/ους αντίστροφες/ους ηγέτιδες/ηγέτες. Συγκεκριμένα, είναι εκείνες/οι με ισχυρές διαπροσωπικές δεξιότητες, έχοντας οι ίδιες/οι αρκετή αυτογνωσία, επικεντρώνονται περισσότερο στα αποτελέσματα παρά στη διαδικασία, επιδεικνύουν ιδιαίτερα ψηλά επίπεδα ακεραιότητας, έχουν βαθιά επαγγελματική εξειδίκευση σε τουλάχιστον έναν κλάδο ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό, και τοποθετούν τις ανάγκες των πελατών στο κέντρο της προσοχής τους.
Το έργο LearnGen, αξιοποιεί σύγχρονες τεχνικές καθοδήγησης στη διαγενεακή μάθηση και αντίστροφη καθοδήγηση, διαθέτοντας ένα δωρεάν ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πακέτο σε μια σύγχρονη και φιλική στις/ους χρήστες πλατφόρμα αυτό-εκπαίδευσης. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τα αποτελέσματα και τις δράσεις του έργου, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του έργου αλλά και την επίσημη σελίδα στο Facebook.
Πηγές (References)
https://www.expertcircle.uk/reverse-leadership-to-unlock-their-full-potential/
https://hbr.org/2012/05/find-the-reverse-leaders-in-yo?registration=success