Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου ProW («Ενίσχυση της Ευζωίας των Εκπαιδευτικών μέσω της Προώθησης της Θετικής Συμπεριφοράς στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία») πραγματοποιήθηκε μια έρευνα στην προδημοτική εκπαίδευση της Κύπρου με σκοπό την χαρτογράφηση των αναγκών και προκλήσεων που αντιμετωπίζει το επάγγελμα του νηπιαγωγού της Κύπρου εν έτει 2021.
Η εν λόγω έρευνα υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του ερευνητικού κέντρο CARDET, του Ινστιτούτου Ανάπτυξης και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου. Συγκεκριμένα, για τους σκοπούς της έρευνας, αξιοποιήθηκε η συνδυαστική μελέτη ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας μέσω ερωτηματολογίου και ομάδας εστίασης. Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 104 νηπιαγωγοί που εργάζονται στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και στην ομάδα εστίασης συμμετείχαν 7 νηπιαγωγοί και από τους δύο τομείς αντίστοιχα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι οι νηπιαγωγοί αντιμετωπίζουν διάφορες προκλήσεις που σχετίζονται κυρίως με τη δημιουργία, διατήρηση και ενίσχυση των σχέσεων σε πολλαπλά και παράλληλα πλαίσια (συναδέλφους, διοικητική ομάδα, παιδιά και γονείς), την διαχείριση των ανεπιθύμητων συμπεριφορών των παιδιών, τη διαχείριση των επιπέδων του άγχους και την εξουθένωση τους που προκύπτει από την άσκηση του ρόλου τους καθώς και την ανησυχία για την κάλυψη των εκάστοτε ατομικών αναγκών των μαθητών/τριών τους. Παράλληλα, αναδείχθηκε η επιθυμία για περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και/ή αυτοβελτίωσης στον επαγγελματικό τους ρόλο αλλά και την ψυχική τους ενδυνάμωση. Οι πιο πάνω προκλήσεις προϋπήρχαν της πανδημίας Covid-19 σύμφωνα με τους νηπιαγωγούς, ωστόσο έγιναν περισσότερο αισθητές μετά την πανδημία, αφού αυτή η έκτακτη/επείγουσα κατάσταση οδήγησε σε πολλές διαφοροποιήσεις στο επαγγελματικό τους πλαίσιο (αλλαγή σχέσης μεταξύ νηπιαγωγών – γονέων, περιορισμοί φυσικής δραστηριότητας και αλληλεπίδρασης με τα παιδιά κ.ά.).
Παρόλα αυτά, οι πιο πάνω προκλήσεις/δυσκολίες, δεν εμποδίζουν τους νηπιαγωγούς από το να ονειρεύονται ακόμη θετικότερα μαθησιακά περιβάλλοντα και να το θέτουν ως προτεραιότητα. Κυριότερό τους μέλημα παραμένει η παιδοκεντρική προσέγγιση, το χτίσιμο στενών σχέσεων με τους συναδέλφους και τους γονείς, την ενίσχυση αισθήματος υποστήριξης και σεβασμού από τους συναδέλφους και γενικότερα η βελτίωση του σχολικού συστήματος.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, σύμφωνα με τα συνολικά αποτελέσματα της έρευνας, ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το επάγγελμα του νηπιαγωγού στην Κύπρο και στις άλλες 3 συμμετέχουσες χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ρουμανία) είναι όμοιες και εντοπίζονται στις λίγες ευκαιρίες για εφαρμογή προληπτικών μεθόδων πειθαρχίας σε επίπεδο σχολείου, στην περιορισμένη υποστήριξη της ευζωίας των νηπιαγωγών και στις περιορισμένες ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης. Αναλυτικότερα σχετικά με την πειθαρχία, σύμφωνα με τα κυπριακά δεδομένα, το 39% ανέφερε ότι υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθύνσεις για πειθαρχία στη σχολική τους μονάδα και μόλις το 11% των νηπιαγωγών αναφέρουν ότι υπάρχει συγκεκριμένο και οργανωμένο πρόγραμμα πειθαρχίας.
Στις πιο πάνω προκλήσεις το πρόγραμμα ProW δεσμεύτηκε να εκπαιδεύσει και να υποστηρίξει τους νηπιαγωγούς συνολικά 20 σχολείων παγκύπρια κατά τις σχολικές χρονιές 2021 – 2022 και 2022 – 2023 στις αρχές της Θετικής Ψυχολογίας (PERMA) και στην εφαρμογή του συστήματος «Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς» στο πλαίσιο του νηπιαγωγείου. Το μοντέλο PERMA είναι ένα μοντέλο της Θετικής Ψυχολογίας που αποτελείται από εμπειρικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις που ενισχύουν την ευζωία, ενώ το σύστημα «Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς» αποτελεί ένα σύστημα πειθαρχίας στο πλαίσιο του σχολείου που στόχο έχει την εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων μέσω της προσέγγισης της διδασκαλίας των επιθυμητών συμπεριφορών που θέλουμε να αποκτήσουν τα παιδιά και της ενίσχυσής τους. Το όλο σύστημα σχετίζεται άμεσα με θέσπιση κανόνων που προέρχονται και προάγονται από τις αξίες που το κάθε σχολικό σύστημα θέτει ως σημαντικές και από το σχολικό όραμα που καθορίζει η κάθε σχολική μονάδα.
Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί οι εκπαιδεύσεις του Μοντέλου PERMA προς τους νηπιαγωγούς (με έμφαση στην προσωπική τους ευζωία) και από τον Ιανουάριο 2022 χρονιά η ερευνητική ομάδα της Κύπρου μαζί με τα εμπλεκόμενα σχολεία θα προχωρήσει στην εφαρμογή του Συστήματος Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς (με επικέντρωση στη δημιουργία θετικού σχολικού κλίματος και διδασκαλία αξιών και αναμενόμενων συμπεριφορών στα παιδιά). Παράλληλα, η κάθε σχολική μονάδα θα συνεργάζεται στενά με ειδικά εκπαιδευμένο εξωτερικό συνεργάτη που θα παρέχει εξατομικευμένη υποστήριξη της σχολικής μονάδας στην εφαρμογή του συστήματος. Το ευρωπαϊκό έργο ProW αποτελεί μόλις ένα από τα 11 προγράμματα της εμβέλειας Erasmus+ KA3 που υλοποιούνται στο πλαίσιο της Ευρώπης αυτή τη στιγμή [2021-2024], με εταίρους Πανεπιστήμια και δημόσιους φορείς από 4 χώρες (Κύπρος, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ρουμανία). Κύριος στόχος του Έργου αποτελεί η ενίσχυση της ευζωίας των νηπιαγωγών και η εφαρμογή της προσέγγισης «Ενίσχυσης της Θετικής Συμπεριφοράς» (SWPBS) στο πλαίσιο του νηπιαγωγείου. Στόχος του είναι η συνέχιση παροχής υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και υποστήριξης για επίτευξη όλων των στόχων του προγράμματος. Επιπρόσθετα, το υλικό των εκπαιδεύσεων διατίθεται δωρεάν στην πλατφόρμα του έργου μέσω της ιστοσελίδας https://prowproject.eu, στο eLearning. Μπορείτε επίσης να μας ακολουθήσετε στη σελίδα του facebook – @prowproject.eu